Park Gibi Mahalle : Saraçoğlu Çürümemeli (Geçmişin İzinde 5 / Paşa Alyurt - Milliyet Ankara Eki-17 Ağustos 2020)

 

                PARK GİBİ MAHALLE : SARAÇOĞLU (NAMIK KEMAL MAHALLESİ)

Prof. Dr. Mehmet Tunçer: Ankara’nın kamu eliyle yapılan ilk toplu konut projelerinden biri Saraçoğlu Mahallesi’dir. 1928 yılında Herman Jansen tarafından yapılan Ankara İmar Planı’nda bulunmakla birlikte bu planın yapımından 16 yıl sonra inşa edilmeye başlanmıştır. 

Dönemin Başbakanı Şükrü Saraçoğlu’nun girişimleri neticesinde yapıldığı için, mahalleye kendisinin adı verilmiştir. Mahallenin yapım projesi, 1944 yılında Paul Bonatz’a verilerek artan memur nüfusunu karşılaması amacı ile yaptırılmıştır. Geleneksel Ankara Mimarisinden esinlenerek hazırlanan mimari projeleri, konut dokusu ile ve yetişkin çınar ağaçları ile uzun yıllar Kentsel ve Doğal Sit olarak korunmuştur. Ancak 7-8 yıldan beri yıkılarak arsası rant amaçlı değerlendirilmek istenmektedir. Bu da aslında bir “Vandalizm” ve “Kent Suçu” dur..

Tolga Kutlu: Korunamayan Bir Cumhuriyet Emaneti!!            Saraçoğlu Mahallesi 1979 yılında içerisindeki konut alanları ile birlikte 1. Derece Kentsel Sit Alanı ilan edilmiştir. Daha sonrasında ise 1993 yılında mahalle içerisinde yer alan Adnan Ötüken İl Kütüphanesi (Eski Milli Kütüphane), Namık Kemal Orta Okulu ve Çankaya Belediyesi Kaymakamlığı ise  tescilli yapılar olarak ilan edilmiştir.

Mahalle 2013 yılında 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun gereği ‘Riskli Alan’ ilan edilmiştir. Aynı yıl Koruma Kurulu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan gelen taleple Saraçoğlu Mahallesi içerisindeki konutların koruma derecesini  2. Derece’ye düşürmüştür.  

 

SARAÇOĞLU TAHLİYE EDİLDİKTEN SONRAKİ SÜREÇTE YOK OLMAYA BAŞLADI

bu riskli alan ilanından sonra 2015 yılında ise mahalle içerisinde yaşayan insanların tahliye işlemine başlanmıştır. 2015 yılı içerisinde Ankara 12. İdare Mahkemesi, Saraçoğlu Mahallesi’nin 1. Derece Koruma Statüsünden çıkarılarak 2.Derece Statüde sayılmasına neden olan kararı iptal etmiştir.

SARAÇOĞLU TARİHİ DOKUSU VE ANITSAL AĞAÇLARI İLE KORUNMALIDIR!

2017 yılına gelindiğinde ise Saraçoğlu Mahallesi’nin, Bakanlar Kurulu ve Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.’ye  ‘Gayrimenkul Satış Vaadi ve Arsa Payı Karşılığında Hasılat Paylaşımı Esasına Göre İnşaat Sözleşmesi Yapılmak Sureti İle Devri…’ kararlaştırılmıştır. Bu devir işlemi açıklamasından sonra herhangi bir çalışma yapılmamıştır. 2018 yılında Danıştay 10. Dairesi Saraçoğlu Mahallesi’nin Bakanlar Kurulu Kararı ile olan  Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.’ye devrini, oy birliği ile iptal etmiştir.

Bu süreç sonucunda ise son olarak, 1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı, Ankara 6. İdare Mahkemesi’nin ’Şehircilik ilkeleri, planlama esasları ile kamu yararına uygun olmadığı ve bu nedenlerle de hukuka uygun bulunmadığı’gerekçeli kararı ile iptal edilmiştir.

SARAÇOĞLU GÜNÜMÜZE KADAR YAPILAN BÜTÜN PLANLARDA KORUNMUŞTUR 

Nasıl Korunabilir?

Necati Yalçın : ‘Saraçoğlu çocukların ve sincapların olabilir’…

Saraçoğlu Mahallesi ve etrafında yer alan kullanımlar yayalaştırılmalıdır. Mahalle içerisinde  ve Bakanlıklar Bölgesi içinde kalan kısım araç trafiğine kapatılmalıdır.  Saraçoğlu Mahallesi özelinde ise; alan içerisine kamusal kullanımlar koruma-kullanma dengesi gözetilerek yeniden düzenlenebilir. Aynı şekilde yasalar ve koruma kanunları çerçevesinde mahallenin tamamı tarihi otel yerleşkesi olarak planlanabilir. Saraçoğlu Mahallesi’nin hem taşıdığı Cumhuriyet Dönemi özellikleri hem de anı değeri özelliği ile buradan hareketle mahallenin tamamı Cumhuriyet Dönemi’ni anlatan bir müze olarak yaşatılabilir. 

Bir başka öneri ise Necati Yalçın’ın da dediği gibi ‘Saraçoğlu çocukların ve sincapların olabilir’…

Dr. Necati Yalçın

Sevgili Tolga, Mahale’nin tarihinden alıp korunma önerilerine kadar gayet güzel özetledi aslında. Daha önce de yazdım anlattım. Mahalle’nin kaderine terk edilmişliğinin uzun sürmesinden belki, bir-iki yeni öneri daha eklemede yarar var!

Sokaklarında yürürken neden kelebekler omzunuza konmasın?

Burası önemli bir değer. Küçültmek, yıkmak, yerine korunmalı.

Hatta bir çılgınlık yapılmalı, alanı büyütülmeli, yeşil dokusu geliştirip zenginleştirilmeli. Yeşil dokusuna çalı, çiçek eklemek örneğin.

Yapın! Sokaklarında yürürken omzunuza kelebeklerin konsun!

Ankara’nın göbeğinde bu denli geniş alanda bir yeşillik istesek de elde edilemeyecek bir durum. Park gibi mahalle yani! Hele ağaçkakan veya sincaplar. Mahalle onları yuvası olmuş artık. Mahalle’nin ilk yapıldığı sıralarda belki de çevrede yaşarken sığınacak son yer olarak buradalar. Diğer kuşlar için, kuş yuvaları, kedi-köpekler için su ve yem kapları…

Mahalle’nin ağaçlarında uçuşan, konan yeşil papağan, serçe, saka veya ağaçkakanları kafanızı kaldırdığınızda görmek içten bile değil.

Hemen yakınında Güven Park var. Büyükşehir, Park’ı eski yeşil alanına kavuşturma gayreti içinde. Iyi sonuçlar umuyorum. Park hemen yakında. Burası da tamamen yaya bölgesi haline getirilip, ağaçlar çoğaltılıp, belki bazı vasıfsız yapılar yıkılıp, Mahalle ile Park birleşse diyorum!

Paul Bonatz Müzesi

Yapılardan bir tanesi Mahalle’nin mimarı adına bir müzeye dönüştürülebilir. Hatta istenirse Ankara'da eserler bırakan yerli-yabancı diğer mimarlar için de müzeler açılabilir. Holmeister Müzesi, Egli Müzesi, Mimar Kemalettin Müzesi veya Koyunoğlu Müzesi neden açılmasın? O kadar yapı, çürümeye terk edilmek yerine mutlaka değerlendirilmeli.

Bugün binalar için insansızlaştırmayı, ağaçlar ve bazı alanlar için yapmak daha yararlı sonuçlar doğuracak.Bir mikro klima özelliği kazanmış Mahalle’nin kazanılması, Ankara’ya, sonuçlarını tahmin edemeyeceğimiz bir değer kazandıracaktır.